Zebranie szkoleniowo-naukowe na temat: „Nowości w cytodiagnostyce raka szyjki macicy”

W dniu 19.11.2014 r. w NZOZ Centrum Diagnostyki – Zakład Patomorfologii w Krośnie odbyło się zebranie szkoleniowo-naukowe na temat: „Nowości w cytodiagnostyce raka szyjki macicy”

.

Cytologia płynna LBC

Cytologia na podłożu płynnym (liquid based cytology, LBC), inaczej nazywana cytologią cienkowarstwową lub jednowarstwową, w ostatnich latach zastępuje w krajach o rozwiniętych systemach opieki zdrowotnej klasyczną cytologię na szkiełkach mikroskopowych.

Podstawowe zalety cytologii na podłożu płynnym (LBC):

• większa o 64,4% wykrywalność nieprawidłowych komórek szyjki macicy w stosunku do metody klasycznej, zwłaszcza typu dysplazji wysokiego stopnia (CIN2/3 , HSIL - high grade SIL),
• możliwość wykonania dodatkowych badań molekularno-genetycznych z tej samej próbki, np. wirusów brodawczaka ludzkiego (HPV), wirusów opryszczki (HSV), bakterii Chlamydia trachomatis

.

Metoda filtracyjna Thin Prep

Istnieje wiele systemów cytologii na podłożu płynnym, spośród tych systemów, metoda filtracyjna Thin Prep jest najbardziej rozpowszechniona i zwalidowana - w świecie wykonano już ponad 200 mln badań tą techniką.

.

Genotypowanie HPV

Wirus HPV to ludzki wirus brodawczaka odgrywający bardzo istotną rolę w powstawaniu raka szyjki macicy. HPV infekujący narządy moczowo-płciowe kobiet i mężczyzn jest bardzo powszechnym wirusem, który przekazywany jest poprzez kontakty seksualne. Obecnie znanych jest ponad 120 typów wirusa HPV, z czego ponad 40 typów przekazywanych jest drogą płciową.

Większość proponowanych na rynku badań wykrywa jedynie kilka najczęściej występujących genotypów. Jednak w takim przypadku zakażenie genotypem występującym w populacji sporadycznie nie zostanie wykryte a wynik badania na obecność DNA wirusa HPV będzie fałszywie ujemny. Określenie genotypu jest niezmiernie ważne ze względu na fakt, że spośród ponad 100 znanych genotypów wirusa HPV tylko około 40 może zakażać błonę śluzową narządów płciowych człowieka. Ponadto tylko część z nich związana jest z rozwojem raka szyjki macicy (tzw. genotypy wysokiego ryzyka), część jest czynnikami wywołującymi łagodne zmiany śródnabłonkowe lub jest związanych z np. rozwojem kłykcin kończystych (tzw. genotypy niskiego ryzyka).

.

Nowoczesna diagnostyka z wykorzystaniem biomarkerów

1. Co to jest p16/Ki-67?

p16/Ki-67 jest testem do wykrywania zmian nowotworowych na poziomie komórkowym w bardzo wczesnym stadium ich rozwoju. Pozwala zlokalizować komórki, w których normalny (zdrowy) cykl komórkowy został zaburzony w wyniku infekcji wysokoonkogennym wirusem brodawczaka ludzkiego (HR-HPV). Ujawnia niepokojące zmiany tam, gdzie rutynowe badanie cytologiczne nie dostarczyło wystarczających informacji (przypadki w nomenklaturze medycznej określane jako ASCUS lub LSIL). Wyższość testu p16/Ki-67 w stosunku do znanych dotychczas testów HPV polega na tym, że „alarmuje” nas jedynie wtedy, gdy wystąpi już stan chorobowy, a nie w sytuacjach, gdy w organizmie obecny jest (być może niegroźny dla nas) wirus HPV.

.

Obecność dwóch biomarkerów równocześnie w tej samej komórce świadczy o zaburzeniach cyklu komórkowego

• brązowa cytoplazma świadczy o nadekspresji białka p16,
• czerwone jądro mówi o obecności białka Ki-67.

.

Dodatni wynik testu p16/Ki-67

.

2. Co oznacza dodatni wynik testu?

Jeżeli okaże się, że test p16/Ki-67 dał wynik dodatni, będzie to oznaczało, że zdrowy cykl komórkowy został zaburzony z powodu przetrwałej infekcji wirusem HR-HPV. W dalszym toku postępowania lekarz zdecyduje, czy konieczne jest skierowanie pacjentki do dalszej, pogłębionej diagnostyki oraz jakie należy podjąć leczenie.

3. Dlaczego warto wykonać test?

Zastosowanie testu p16/Ki-67 przynosi korzyści zarówno lekarzowi, jak i pacjentce. Po pierwsze znacznie zwiększa wiarygodność i obiektywność postawionej diagnozy w przypadkach wymagających dalszych badań. Poza tym eliminuje konieczność wykonania powtórnego badania cytologicznego, a także niedogodności związane z przeprowadzeniem w warunkach ambulatoryjnych, a nawet szpitalnych badania kolposkopowego. Jednocześnie pozwala na oszczędność kosztów wynikającą z uproszczenia procesu diagnostycznego.

.

Prelegent: Małgorzata Sokołowicz

.